"...Κι οι φυλακές , γεμίσανε κι αυτές ..."

Η γέννηση και η εξέλιξη της φυλακής είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη γέννηση και ανάπτυξη του καπιταλισμού και της αστικής δημοκρατίας που συνολικά εγκαθίδρυσαν έναν νέο τύπο εξουσίας. Κατά τις αρχές του 1600 αρχίζουν να εμφανίζονται τα πρώτα ιδρύματα εγκλεισμού σε Γαλλία, Αγγλία και Γερμανία τα οποία χτίστηκαν κοντά στις πιο βιομηχανοποιημένες πόλεις, καθώς οι ριζικές και βίαιες αλλαγές που επέβαλε η εκβιομηχάνηση της κοινωνίας έδιναν ώθηση σε μαζικές εξεγέρσεις και κοινωνικούς αγώνες. Οι φυλακές άρχισαν να παίρνουν τη μορφή που γνωρίζουμε σήμερα το 18^ο αιώνα όπου μια μια καινούργια νομοθεσία καθορίζει την εξουσία της τιμωρίας ως γενικό δικαίωμα της κοινωνίας. Η φυλακή λοιπόν δεν υπήρχε πάντοτε, όπως και το έγκλημα το οποίο υποτίθεται πως τη γέννησε, ακόμη και όταν ο άνθρωπος ήταν βυθισμένος στην πλήρη άγνοια. Το έγκλημα, κατά βάση, το γέννησε η επιβολή της ανισότητας, της διαίρεσης και του διαχωρισμού των ανθρώπων, η ίδια η οργάνωση της εξουσιαστικής – ταξικής κοινωνίας που δημιούργησε και τη φυλακή κι επέβαλλε τον εγκλεισμό τιμωρώντας από τη μία τους παραβάτες των νόμων που διασφαλίζουν και διαιωνίζουν την ύπαρξή της κι εκβιάζοντας, από την άλλη, την υποταγή των υπολοίπων με την απειλή του εγκλεισμού. Η φυλακή διαφοροποιείται ποιοτικά από τις μεσαιωνικές πρακτικές βασανισμού και θανάτωσης στο βαθμό που δεν απορέει πια από έναν «θεϊκό» νόμο αλλά από έναν ανθρώπινο που επιδιώκει την εμπέδωση της παραγωγικότητας και της πειθαρχίας στην κοινωνία. Το μήνυμα είναι σαφές: να είσαι εργατικός, πειθήνιος και εντός των ορίων της συμβατικής κανονικότητας αλλιώς κινδυνεύεις να κλειστείς στη φυλακή ή στο ψυχιατρείο.

Είναι εύκολο να διαπιστώσει κανείς ότι η πλειονότητα των αδικημάτων που οδηγούν στη φυλακή σχετίζονται με την παραβίαση των νόμων που διασφαλίζουν το απαραβίαστο της ιδιοκτησίας και ότι η συντριπτική πλειοψηφία των εγκλείστων στις φυλακές προέρχονται από τις λεγόμενες κατώτερες κοινωνικές τάξεις, τόσο γιατί εκεί είναι που ασφυκτικές, αλλοτριωτικές και καταπιεστικές συνθήκες ζωής θρέφουν εκείνη την εγκληματικότητα που διώκει ο νόμος, όσο και γιατί τα γιγαντιαία εγκλήματα που προέρχονται από τις ανώτερες τάξεις είτε μένουν, συνήθως, ατιμώρητα, είτε απλώς είναι νομιμοποιημένα.

Τα 2/3 περίπου των κρατουμένων στις φυλακές έχουν καταδικαστεί για χρήση ή μικρεμπόριο ναρκωτικών γιατί δεν τους αναγνωρίζεται το χαρτί της τοξικομανίας που δηλώνει ότι είναι εξαρτημένοι. Κατά συνέπεια, δίχως αυτό, δέχονται βαρύτατες ποινές ως έμποροι ενώ μαζί με όσους βρίσκονται μέσα για αδικήματα κατά της ιδιοκτησίας όπως μικροκλέφτες, ληστές, παράνομοι μικροπωλητές κ.λ.π. αποτελούν το 90% των κρατουμένων συνολικά. Επίσης, εκ των περίπου 10.500 κρατουμένων οι 5.000 είναι μετανάστες, όχι γιατί οι μετανάστες είναι εγκληματίες αλλά γιατί η δικαιοσύνη εγκληματεί εις βάρος τους. Είναι τα εύκολα θύματα σε μια γενικότερη προσπάθεια επιβολής της ξενοφοβίας ως φοβίας του διαφορετικού, ένα «σαφάρι» του ελληνικού εθνικισμού ενάντια σε ανθρώπους που θεωρεί αναλώσιμους, κατακρατώντας όσους του είναι χρήσιμοι και πετώντας τους υπόλοιπους.

Οι συνθήκες κράτησης μέσα στις φυλακές αποδεικνύουν έμπρακτα πως το υποτιθέμενο «σωφρονιστικό» σύστημα ευτελίζει την ανθρώπινη ύπαρξη και αποσκοπεί στην υποταγή του ατόμου στο σύστημα αξιών που το ίδιο έχει θέσει και όχι στην «κοινωνική επανένταξή» του. Πέρα από τη στέρηση της ελευθερίας, η διαβίωση 3, 4 ή και περισσότερων ατόμων σε έναν περιορισμένο χώρο που αντιστοιχεί σε έναν ή δύο, η έλλειψη υγιεινής που έχει ως συνέπεια την έκθεση των κρατουμένων σε μολυσματικούς παράγοντες και χρόνιες παθήσεις, το περιορισμένο συσσίτιο, ο ελάχιστος χρόνος προαυλισμού, η βιαιότητα των δεσμοφυλάκων, οι ταξικοί διαχωρισμοί, η σκόπιμη διάθεση ναρκωτικών και ψυχοφαρμάκων, η σεξουαλική αποστέρηση καθώς και η προκαθορισμένη και ελάχιστη επικοινωνία με φιλικά και συγγενικά πρόσωπα είναι κάποια από τα στοιχεία που περιγράφουν τη σκληρή καθημερινότητα των φυλακισμένων. Μια καθημερινότητα που συχνά οδηγεί τους κρατούμενους σε ψυχοσωματικές ασθένειες και αυτοκτονίες. Αξίζει να σημειωθεί πως από το 1977 έως το 2000 παρατηρείται μεγάλη αύξηση των θανάτων μέσα στις φυλακές. Ενώ από το 1981 έως το 1990 πέθαναν 191 κρατούμενοι, από το 1991 έως το 2000 πέθαναν 306. Οι συνθήκες αποκτήνωσης εντός της φυλακής οδηγούν σε αυτοκτονίες 30 φορές περισσότερο από ότι έξω από αυτήν.

Είναι βέβαιο πια πως η ανθρώπινη ύπαρξη, το μυαλό είναι ο στόχος. Αυτό όμως που δε γνωρίζουν οι βασανιστές είναι ότι ο στόχος αυτός έχει τη δύναμη και την οργή να αντιστρέψει τους όρους και να γυρίσει πίσω με όλο το μίσος του κόσμου τα βέλη που δέχτηκε. Και τότε, στην πραγματικότητα της εκδίκησης, κανένας τοίχος δε θα είναι πια αρκετός για να συγκρατήσει το βάρος της εξέγερσης.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα που επιβεβαιώνει τα παραπάνω είναι η εξέγερση που πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα, 23 Απριλίου 2007 στις φυλακές υψίστης ασφαλείας Μαλανδρίνου. Αφορμή στάθηκε ο ξυλοδαρμός του αναρχικού Γιάννη Δημητράκη από τα «τσοπανόσκυλα» της αστικής δημοκρατίας και η βίαιη απάντησή τους στις διαμαρτυρίες των συγκρατουμένων του. Περίπου 100 κρατούμενοι ανεβαίνουν στην ταράτσα των φυλακών και ανάβουν φωτιές καθώς επίσης συντάσουν και παραδίδουν τα αιτήματά τους όσον αφορά τις συνθήκες κράτησης στις αρχές της φυλακής. Η εξέγερση στο Μαλανδρίνο εξαπλώνεται σε όλες τις πτέρυγες με την ίδια ένταση. Ακολουθούν οι κινητοποιήσεις κρατουμένων στις φυλακές Κορυδαλλού, Πάτρας, Λάρισας, Τρικάλων, Χανίων, Κέρκυρας, Διαβατών και Ναυπλίου. Συνεχίζουν την επόμενη μέρα οι φυλακές Μαλανδρίνου, Αλικαρνασού, Χανίων, Νεάπολης Λασιθίου, Κέρκυρας, Διαβατών, Κομοτηνής και το ειδικό σωφρονιστικό κατάστημα νέων στο Βόλο. Την τρίτη μέρα καταπνίγεται και η τελευταία εξέγερση αφού έχει προηγηθεί μια μέρα και νύχτα άγριας και βίαιης καταστολής με ξυλοδαρμούς των εξεγερμένων, δακρυγόνα, χειροβομβίδες κρότου – λάμψης και ότι άλλο μέσο διαθέτει το κράτος για να καταστείλει μια τόσο δυναμική εκτροπή.

Είμαστε αλληλέγγυοι με όλους τους κρατούμενους που, σε έναν κόσμο που σιωπά, αποφάσισαν να φωνάξουν, σε μια κοινωνία που αδρανεί, αποφάσισαν να δράσουν, απέναντι σε «ανίκητους» και πάνοπλους μηχανισμούς είχαν το θάρρος να αντισταθούν. Οι φυλακές δεν μας χωράνε όλους, το πάθος για λευτεριά δε φυλακίζεται, μέρα με τη μέρα μεγαλώνει και παίρνει τους δρόμους για να συναντηθεί με όσους ανθρώπους σε αυτή την κοινωνία παραμένουν ζωντανοί, με όσους αρνούνται να αφήσουν την υπόθεση του μέλλοντός τους στους δυνάστες τους, με όσους βλέπουν το δίκαιο με τη μεριά των καταπιεσμένων.